บทบาทหน้าที่ของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน

1. กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการบริหารของสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
     1.1 พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2542
     1.2 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546
     1.3 พระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ มาตรา 38 (กรรมการสถานศึกษา) มาตรา 39 (อำนาจหน้าที่ผู้บริหารสถานศึกษา)
     1.4 กฎกระทรวง กำหนดหลักเกณฑ์การแบ่งส่วนราชการภายในสถานศึกษาที่จัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน หรือส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่น พ.ศ. 2547
     1.5 กฎกระทรวงกำหนดหลักเกณฑ์ และวิธีการกระจายอำนาจบริหารและจัดการศึกษา (ออกตาม พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ 2542 มาตรา 39 วรรคสอง)
     1.6 ระเบียบ ศธ.ว่าด้วยการบริหารจัดการและขอบเขตการปฏิบัติหน้าที่ของสถานศึกษาขั้นพื้นฐานที่เป็นนิติบุคคลในสังกัดเขตพื้นที่การศึกษา พ.ศ. 2546 (ออกตาม ม.35 พ.ร.บ. บริหารศธ.)
     1.7 กฎกระทรวงกำหนดจำนวนกรรมการ คุณสมบัติ หลักเกณฑ์วิธีการสรรหากรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2546
     1.8 ระเบียบกฎหมายอื่นๆ

2. บทบาทหน้าที่ของสถานศึกษาตามเจตนารมณ์ของ พ.ร.บ. การศึกษาแห่งชาติ
     2.1 จัดทำนโยบายแผนพัฒนาการศึกษาด้านวิชาการ บุคคล งบประมาณ บริหารทั่วไป
     2.2 จัดตั้ง/รับผิดชอบการใช้จ่ายงบประมาณ
     2.3 พัฒนาหลักสูตร/จัดการเรียนการสอน
     2.4 ออกระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ แนวปฏิบัติ
     2.5 กำกับ ติดตามประเมินผลตามแผนงานโครงการ
     2.6 ระดมทรัพยากร ปกครอง ดูแลบำรุงรักษาทรัพย์สินฯ
     2.7 จัดระบบประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา
     2.8 ส่งเสริมความเข้มแข็งชุมชน สร้างความสัมพันธ์
 
3.บทบาทหน้าที่ของผู้อำนวยการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน
    3.1 อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ
         - จัดรูปแบบการศึกษา (ม.15)
         - จัดกระบวนการการศึกษา (ม.24-30)
         - บริหารจัดการศึกษา 4 ด้าน (ม.39)
         - เป็นคณะกรรมการสถานศึกษา (ม.40)
         - จัดระบบประกันคุณภาพการศึกษา (ม.48-50)
         - ปกครองดูแลบำรุงทรัพย์สินฯ (ม.59)
         - พัฒนาบุคลากร นักเรียน ด้านเทคโนโลยีฯ (ม.65-66)

   3.2 อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พ.ร.บ.การศึกษาภาคบังคับ พ.ศ. 2545
         - ผ่อนผันการส่งเด็กเข้าเรียน ม.6
         - เป็นเจ้าพนักงานเจ้าหน้าที่
         - จัดการศึกษาเด็กบกพร่อง พิการ ด้อยโอกาสในรูปแบบเหมาะสม (ม.12)
         - ดำเนินการอื่นๆตามกฎหมายกำหนด

    3.3 อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตาม พ.ร.บ. ระเบียบบริหารกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 (มาตรา 39)
         - เป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษาในสถานศึกษา
         - บริหารกิจการสถานศึกษา
         - ประสาน ระดมทรัพยากรเพื่อพัฒนาการศึกษา
         - เป็นผู้แทนสถานศึกษา
         - จัดทำรายงานประจำปีเสนอต่อหน่วยงานต้นสังกัด
         - อนุมัติประกาศนียบัตร, เกียรติบัตร
         - ปฏิบัติงานอื่นๆตามที่ผู้บังคับบัญชาทุกระดับมอบหมาย

      3.4 อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามกฎกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการแบ่งส่วนราชการในสถานศึกษา พ.ศ. 2546
          - วิเคราะห์ จัดทำนโยบาย แผนพัฒนาสถานศึกษา
          - วางระเบียบ ประกาศ ข้อบังคับ
          - เสนอขอจัดตั้งงบประมาณ เงินอุดหนุนทั่วไป
          - แต่งตั้งคณะอนุกรรมการคณะทำงานต่างๆ

      3.5 อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษา ตาม พ.ร.บ. ครูและบุคลากรทางการศึกษาพ.ศ. 2547
           - ควบคุมดูแลการบริหารงานบุคคล มาตรา 27
           - พิจารณาความดีความชอบ มาตรา 27
           - ส่งเสริมสนับสนุนการพัฒนาบุคคลกร มาตรา 27
           - จัดทำมาตรฐานภาระงานครู มาตรา 27
           - ประเมินผลการปฏิบัติงานครู มาตรา 27
           - ปฏิบัติหน้าที่ตาม อ.ก.ค.ศ. / กรรมการสถานศึกษามอบหมาย มาตรา 27
           - สั่งให้ข้าราชการครูออกจากราชการ กรณีขาดคุณสมบัติตาม มาตรา 49
           - สั่งบรรจุแต่งตั้งครูผู้ช่วย ครู และบุคลากรทางการศึกษา มาตรา 53
           - ส่งครูที่ทดลองปฏิบัติราชการออก มาตรา 56
           - สั่งให้ครูพ้นทอลองปฏิบัติราชการต่อไป มาตรา 56 วรรค2
           - สั่งให้ครูที่ออกไปแล้วกลับเข้าตามมติ อ.ก.ค.ศ. มาตรา 64
           - สั่งเลื่อนเงินเดือนข้าราชการครู มาตรา 73
           - ยกย่องเชิดชูเกียรติครูดีเด่น มาตรา 75
           - แจ้งการงานครู เกณฑ์ประเมินผลงาน มาตรฐานวิชาชีพ จรรยาบรรณวิชาชีพ มาตรา78
           - ปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดี มาตรา 79
           - ส่งเสริม สนับสนุนให้ไปศึกษาดูงาน มาตรา 81
           - รักษาวินัย อย่างเคร่งครัด มาตรา 82
           - เสริมสร้าง พัฒนาผู้ใต้บังคับบัญชา มาตรา 95,98
           - อนุญาต ยับยั้งอนุญาตลาออก มาตรา 108
           - สั่งตั้งแต่งคณะกรรมการสอบสวนกรณีกล่าวหาไม่เลื่อมใสในการปกครอง มาตรา 110
           - สั่งให้ครูออกจากราชการในกรณีต่างๆ เช่น เจ็บป่วย ยุบตำแหน่ง ไร้ประสิทธิภาพจำคุก

4. ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการบริหารจัดการและขอบเขตการปฏิบัติหน้าที่ของสถานศึกษาขั้นพื้นฐานที่เป็นนิติบุคคล สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาพ.ศ. 2546 กำหนดบทบาทหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาดังนี้
     4.1 ผู้อำนวยการเป็นผู้แทนนิติบุคคลสถานศึกษา
     4.2 นิติบุคคลสถานศึกษาถูกฟ้องร้อง ให้รายงานสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแจ้ง สพฐ. แต่งตั้งผู้รับผิดชอบดำเนินคดี
     4.3 การบริหารบุคคลตามกฎหมาย พ.ร.บ.ข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา
     4.4 การยุบ รวม เลิกล้มโรงเรียน ตรวจสอบบัญชีทรัพย์สิน โอน จำหน่าย ตามหลักเกณฑ์ สพฐ. กำหนด
     4.5 ปกครอง ดูแล บำรุงรักษา ใช้ จัดหาผลประโยชน์จากทรัพย์สินที่มีผู้บริจาคให้ตามความเห็นชอบของคณะกรรมการสถานศึกษา
     4.6 บริหารจัดการงบประมาณ ตามอำนาจหน้าที่ ที่เลขาฯกพฐ.มอบหมาย
     4.7 จัดทำระบบการเงิน บัญชี ตามระเบียบ สพฐ.กำหนด

5. อำนาจหน้าที่ของผู้บริหารสถานศึกษาตามระเบียบ กฎหมายอื่นๆ เช่น
     5.1 ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการลงโทษนักเรียนนักศึกษา พ.ศ.2548
     5.2 ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการชักธงชาติในสถานศึกษา พ.ศ.2547
     5.3 ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการขอบคุณหรืออนุโมทนา พ.ศ.2547
     5.4 ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการตั้งชื่อสถานศึกษา พ.ศ. 2547
     5.5 ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการว่าด้วยการให้ข้าราชการไปศึกษาอบรม ฉบับที่ 2 พ.ศ.2547
ฯลฯ